We verliezen het soms wel eens uit het oog maar de mond van onze paarden heeft een goede verzorging nodig. Daarom vroegen we aan een paardentandarts wat de meest voorkomende gebitsproblemen bij paarden zijn én wat je eraan kan dan. "Eigenlijk is de 'beter voorkomen dan genezen' spreuk hier van toepassing", begint hij. "Een regelmatige controle kan veel problemen voorkomen".
"Als tandarts ben je vooral preventief bezig. Daarmee bedoel ik eigenlijk dat ik vooral scherpe randen en haken verwijder, ik kiezen vijl om ervoor te zorgen dat de boven-en onderkaak soepel over elkaar kunnen bewegen, ik wolfstandjes verwijder en kiezen trek. Ik denk dat nog maar sinds een jaar of zeven het belang van mijn beroep echt naar voren is gekomen. Verschillende eigenaren halen als 'argument' voor het niet-verzorgen van de tanden van hun paarden aan dat een paard 'in de natuur toch ook niet naar de tandarts gaat'. Dat klopt natuurlijk, maar die mensen lijken uit het oog te verliezen dat een paard in de natuurlijk ook geen bit in moet. Het is dus wel degelijk belangrijk om de tanden van je paard goed te verzorgen". Daarom lijsten we hier de meest voorkomende gebitsproblemen bij paarden op.
Haken
"Het is belangrijk dat de groei en het afslijten van kiezen goed in de gaten wordt gehouden want het gaat nogal eens wat mis. Als een kies bijvoorbeeld in de bovenkaak scheef staat, heeft dat gevolgen voor de kies die daartegenover ligt en voor de onderkaak. Die zal immers ook verkeerd afslijten en dat kan ervoor zorgen dat het paard problemen krijgt bij het eten. Ook haken moeten in de gaten worden gehouden. Bij de meeste paarden zien we al na een jaar scherpe randen op de zijkant van de kiezen. Als die scherpe punten niet afgevijld worden, zullen ze steeds langer en scherper worden wat wonden in de mond van het paard kan veroorzaken".
Diastema
"Een ander mondprobleem zijn diastema's. Dit zijn wigvormige openingen tussen de kiezen die ontstaan door onbalans in het gebit. Bij een goed gebit is de druk gelijk verdeeld over alle kiezen, bij een afwijkend gebit kan er te veel druk op één kies komen. Daardoor kan die kies verplaatsen en komt er ruimte tussen de kiezen. Voer kan zich hier ophopen en op het tandvlees duren. Dit kan natuurlijk voor ontstekingen zorgen. Tandvleesontstekingen zijn erg pijnlijk voor een paard en als je er niets aan doet, kan het leiden tot het oplossen van de wortels en uiteindelijk tot verlies van tanden".
Eter en dominante kiezen
"Een normale kies heeft een ruw oppervalk, bij ETR is dit extremer dan normaal. Dat wil zeggen dat er golven met een scherpe bovenkant dwars op het kauwoppervlak van de kiezen ontstaan. Ze kunnen diastema's veroorzaken. Als je een jong paard hebt, kan dit makkelijk verholpen worden door de kiezen te vijlen. Een ander tandprobleem is een dominante kies. Deze kan ontstaan wanneer een kies niet voldoende afslijt. Dit gebeurt als de tegenoverliggende kies in de onderkaak bijvoorbeeld niet aanwezig is. Bij oudere paarden is het moeilijker om dit volledig te corrigeren. Daarom is het zo belangrijk om vanaf jonge leeftijd het gebit van je paard goed te verzorgen".
Wolfstanden
"Deze kiezen komen meestal voor bij paarden tussen de zes en twaalf maanden oud. Niet elk paard krijgt deze kiesjes en meestal zitten ze in de bovenkaak paar er zijn ook paarden die zowel in de boven- als in de onderkaak kiezen hebben. Deze kiezen worden vrijwel altijd getrokken".
Hypercementose
"Dit probleem komt steeds vaker voor, vooral bij Ijslanders. In het normale gebit worden de tanden omgeven door een laagje cementum. Bij hypercemetose wordt er te veel cementum gevormd waardoor de tanden langzaam oplossen. Dit is erg pijnlijk waardoor paarden vaak slecht gaan eten en ze erg uit hun mond stinken. Helaas is er nog geen behandeling om dit proces to stoppen. De enige oplossing is het verwijderen van slechte tanden".
Bron: KNHS
"Als tandarts ben je vooral preventief bezig. Daarmee bedoel ik eigenlijk dat ik vooral scherpe randen en haken verwijder, ik kiezen vijl om ervoor te zorgen dat de boven-en onderkaak soepel over elkaar kunnen bewegen, ik wolfstandjes verwijder en kiezen trek. Ik denk dat nog maar sinds een jaar of zeven het belang van mijn beroep echt naar voren is gekomen. Verschillende eigenaren halen als 'argument' voor het niet-verzorgen van de tanden van hun paarden aan dat een paard 'in de natuur toch ook niet naar de tandarts gaat'. Dat klopt natuurlijk, maar die mensen lijken uit het oog te verliezen dat een paard in de natuurlijk ook geen bit in moet. Het is dus wel degelijk belangrijk om de tanden van je paard goed te verzorgen". Daarom lijsten we hier de meest voorkomende gebitsproblemen bij paarden op.
Haken
"Het is belangrijk dat de groei en het afslijten van kiezen goed in de gaten wordt gehouden want het gaat nogal eens wat mis. Als een kies bijvoorbeeld in de bovenkaak scheef staat, heeft dat gevolgen voor de kies die daartegenover ligt en voor de onderkaak. Die zal immers ook verkeerd afslijten en dat kan ervoor zorgen dat het paard problemen krijgt bij het eten. Ook haken moeten in de gaten worden gehouden. Bij de meeste paarden zien we al na een jaar scherpe randen op de zijkant van de kiezen. Als die scherpe punten niet afgevijld worden, zullen ze steeds langer en scherper worden wat wonden in de mond van het paard kan veroorzaken".
Diastema
"Een ander mondprobleem zijn diastema's. Dit zijn wigvormige openingen tussen de kiezen die ontstaan door onbalans in het gebit. Bij een goed gebit is de druk gelijk verdeeld over alle kiezen, bij een afwijkend gebit kan er te veel druk op één kies komen. Daardoor kan die kies verplaatsen en komt er ruimte tussen de kiezen. Voer kan zich hier ophopen en op het tandvlees duren. Dit kan natuurlijk voor ontstekingen zorgen. Tandvleesontstekingen zijn erg pijnlijk voor een paard en als je er niets aan doet, kan het leiden tot het oplossen van de wortels en uiteindelijk tot verlies van tanden".
Eter en dominante kiezen
"Een normale kies heeft een ruw oppervalk, bij ETR is dit extremer dan normaal. Dat wil zeggen dat er golven met een scherpe bovenkant dwars op het kauwoppervlak van de kiezen ontstaan. Ze kunnen diastema's veroorzaken. Als je een jong paard hebt, kan dit makkelijk verholpen worden door de kiezen te vijlen. Een ander tandprobleem is een dominante kies. Deze kan ontstaan wanneer een kies niet voldoende afslijt. Dit gebeurt als de tegenoverliggende kies in de onderkaak bijvoorbeeld niet aanwezig is. Bij oudere paarden is het moeilijker om dit volledig te corrigeren. Daarom is het zo belangrijk om vanaf jonge leeftijd het gebit van je paard goed te verzorgen".
Wolfstanden
"Deze kiezen komen meestal voor bij paarden tussen de zes en twaalf maanden oud. Niet elk paard krijgt deze kiesjes en meestal zitten ze in de bovenkaak paar er zijn ook paarden die zowel in de boven- als in de onderkaak kiezen hebben. Deze kiezen worden vrijwel altijd getrokken".
Hypercementose
"Dit probleem komt steeds vaker voor, vooral bij Ijslanders. In het normale gebit worden de tanden omgeven door een laagje cementum. Bij hypercemetose wordt er te veel cementum gevormd waardoor de tanden langzaam oplossen. Dit is erg pijnlijk waardoor paarden vaak slecht gaan eten en ze erg uit hun mond stinken. Helaas is er nog geen behandeling om dit proces to stoppen. De enige oplossing is het verwijderen van slechte tanden".
Bron: KNHS