De paardenhouderij staat steeds vaker in de schijnwerpers als het gaat om milieu-impact. Hoewel de sector slechts een klein aandeel heeft in de totale stikstof- en broeikasgasuitstoot, groeit de aandacht door strengere milieueisen en de verduurzaming in andere sectoren. Van mestmanagement tot vervoer en voeding: de milieu-uitdagingen in de paardenhouderij zijn divers en nog weinig onderzocht. Hoe kan de sector inspelen op deze ontwikkelingen en tegelijkertijd dierenwelzijn en economische haalbaarheid waarborgen?
Pionier in emissiebeperking in de paardenhouderij
Ingeklemd tussen twee Natura 2000-gebieden, in Den Haag, bevindt zich Manege De Wildhoef. Deze veelzijdige locatie combineert een manege, pensionstal, fokkerij en zorgboerderij en biedt onderdak aan zestig paarden. Sinds 2010 staat het bedrijf onder leiding van de zussen Fiona, Iris en Aïde Roest. Met een focus op duurzaamheid en innovatie staat het familiebedrijf aan de vooravond van belangrijke veranderingen in de sector.
“De bouw heeft langer geduurd en was iets duurder, maar het is ons gelukt,” zegt Aïde Roest over hun volledig emissievrije bouwproject.
Innovatieve bouw met emissievrije machines
In 2020 wilde de familie Roest een overkapping plaatsen bij de buitenbak. De uitdaging? Dit moest volledig zonder stikstofemissie gebeuren om aan de vergunningseisen te voldoen. Aïde Roest vertelt: “De graafmachine, betonpomp en zelfs de vrachtwagen die het materiaal aanvoerde, waren elektrisch aangedreven.” Hoewel de bouw meer tijd en geld kostte dan gepland, laat het zien hoe duurzaamheid hand in hand kan gaan met innovatie.
Emissies in de paardenhouderij: een onbekend terrein
In opdracht van de provincie Zuid-Holland en de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) vond op Manege De Wildhoef twee jaar geleden een onderzoek plaats naar emissies in de paardenhouderij.
Onderzoeker Iris Huisman van Wageningen University & Research noemt het onderwerp “een onontgonnen gebied.” Over geurhinder is weinig bekend en studies naar ammoniak- en broeikasgasemissies in de paardenhouderij zijn internationaal beperkt. Huisman: “De sector is veelzijdig, met verschillende huisvestingsvormen en mestmanagement. Dat maakt het lastig om conclusies te trekken.”
Om inzicht te bieden, ontwikkelde Huisman een ‘praatplaat’, waarin emissiebronnen worden geïdentificeerd. Zo zijn stallen met stro redelijk effectief in het beperken van ammoniakuitstoot, maar wanneer het stro verzadigd raakt, stijgen de emissies aanzienlijk.
“Als manege worden we de ene keer gezien als landbouw en de andere keer als sport. Dat maakt het er niet makkelijker op,” aldus Aïde Roest.
Uitdagingen voor de sector
De paardenhouderij neemt nu 5% van de ammoniakemissies in de veehouderij voor haar rekening, een stijging ten opzichte van 1% in 1990. Dit komt doordat andere sectoren hun emissies sterk hebben teruggedrongen. Mestmanagement speelt een sleutelrol. Paarden scheiden meer dan 80% van de stikstof in hun voeding weer uit, wat kan resulteren in zowel ammoniak als lachgas, een krachtig broeikasgas.
Bij Manege De Wildhoef wordt de mest wekelijks afgevoerd en verwerkt tot compost voor de champignonteelt. Toch blijft het voor Aïde Roest een uitdaging: “Hoe groot zijn onze emissies? Waar moeten we op letten? En wat verwacht de overheid van ons?”
Toekomstige oplossingen en onderzoek
Zowel Huisman als LTO-vakgroepvoorzitter Marieke Toonders benadrukken het belang van verder onderzoek. Toonders vermoedt dat de huidige ammoniakcijfers voor de sector overschat worden en pleit voor praktijkmetingen.
Huisman ziet kansen in maatregelen uit de intensieve veehouderij, zoals het verlagen van eiwit in het rantsoen en beter mestmanagement. “Paarden krijgen vaak meer voer dan nodig, wat niet alleen de emissies verhoogt, maar ook hun gezondheid schaadt,” stelt ze. Ook het vaker reinigen van stallen en het gebruik van drainagematten kan helpen.
Daarnaast is het essentieel om de impact van groepshuisvesting en weidegang te onderzoeken. “Groepsdieren zoals paarden kun je beter buiten houden, maar dat kan ook gevolgen hebben voor de milieu-impact,” aldus Huisman.
“We moeten transparant zijn en als sector samen sterk staan in dit milieuvraagstuk,” vindt Aïde Roest.
Manege De Wildhoef laat zien dat innovatie en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan, maar de sector staat nog voor grote uitdagingen. Alleen door samenwerking en onderzoek kan de paardenhouderij toekomstbestendig worden gemaakt.
Pionier in emissiebeperking in de paardenhouderij
Ingeklemd tussen twee Natura 2000-gebieden, in Den Haag, bevindt zich Manege De Wildhoef. Deze veelzijdige locatie combineert een manege, pensionstal, fokkerij en zorgboerderij en biedt onderdak aan zestig paarden. Sinds 2010 staat het bedrijf onder leiding van de zussen Fiona, Iris en Aïde Roest. Met een focus op duurzaamheid en innovatie staat het familiebedrijf aan de vooravond van belangrijke veranderingen in de sector.
“De bouw heeft langer geduurd en was iets duurder, maar het is ons gelukt,” zegt Aïde Roest over hun volledig emissievrije bouwproject.
Innovatieve bouw met emissievrije machines
In 2020 wilde de familie Roest een overkapping plaatsen bij de buitenbak. De uitdaging? Dit moest volledig zonder stikstofemissie gebeuren om aan de vergunningseisen te voldoen. Aïde Roest vertelt: “De graafmachine, betonpomp en zelfs de vrachtwagen die het materiaal aanvoerde, waren elektrisch aangedreven.” Hoewel de bouw meer tijd en geld kostte dan gepland, laat het zien hoe duurzaamheid hand in hand kan gaan met innovatie.
Emissies in de paardenhouderij: een onbekend terrein
In opdracht van de provincie Zuid-Holland en de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) vond op Manege De Wildhoef twee jaar geleden een onderzoek plaats naar emissies in de paardenhouderij.
Onderzoeker Iris Huisman van Wageningen University & Research noemt het onderwerp “een onontgonnen gebied.” Over geurhinder is weinig bekend en studies naar ammoniak- en broeikasgasemissies in de paardenhouderij zijn internationaal beperkt. Huisman: “De sector is veelzijdig, met verschillende huisvestingsvormen en mestmanagement. Dat maakt het lastig om conclusies te trekken.”
Om inzicht te bieden, ontwikkelde Huisman een ‘praatplaat’, waarin emissiebronnen worden geïdentificeerd. Zo zijn stallen met stro redelijk effectief in het beperken van ammoniakuitstoot, maar wanneer het stro verzadigd raakt, stijgen de emissies aanzienlijk.
“Als manege worden we de ene keer gezien als landbouw en de andere keer als sport. Dat maakt het er niet makkelijker op,” aldus Aïde Roest.
Uitdagingen voor de sector
De paardenhouderij neemt nu 5% van de ammoniakemissies in de veehouderij voor haar rekening, een stijging ten opzichte van 1% in 1990. Dit komt doordat andere sectoren hun emissies sterk hebben teruggedrongen. Mestmanagement speelt een sleutelrol. Paarden scheiden meer dan 80% van de stikstof in hun voeding weer uit, wat kan resulteren in zowel ammoniak als lachgas, een krachtig broeikasgas.
Bij Manege De Wildhoef wordt de mest wekelijks afgevoerd en verwerkt tot compost voor de champignonteelt. Toch blijft het voor Aïde Roest een uitdaging: “Hoe groot zijn onze emissies? Waar moeten we op letten? En wat verwacht de overheid van ons?”
Toekomstige oplossingen en onderzoek
Zowel Huisman als LTO-vakgroepvoorzitter Marieke Toonders benadrukken het belang van verder onderzoek. Toonders vermoedt dat de huidige ammoniakcijfers voor de sector overschat worden en pleit voor praktijkmetingen.
Huisman ziet kansen in maatregelen uit de intensieve veehouderij, zoals het verlagen van eiwit in het rantsoen en beter mestmanagement. “Paarden krijgen vaak meer voer dan nodig, wat niet alleen de emissies verhoogt, maar ook hun gezondheid schaadt,” stelt ze. Ook het vaker reinigen van stallen en het gebruik van drainagematten kan helpen.
Daarnaast is het essentieel om de impact van groepshuisvesting en weidegang te onderzoeken. “Groepsdieren zoals paarden kun je beter buiten houden, maar dat kan ook gevolgen hebben voor de milieu-impact,” aldus Huisman.
“We moeten transparant zijn en als sector samen sterk staan in dit milieuvraagstuk,” vindt Aïde Roest.
Manege De Wildhoef laat zien dat innovatie en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan, maar de sector staat nog voor grote uitdagingen. Alleen door samenwerking en onderzoek kan de paardenhouderij toekomstbestendig worden gemaakt.